Askeri Vesayete Götüren 2 Yol. Olan ve Olması Gerekenler

Duayen Gazeteci Ali Dağlar’ın bir kitabını okuyorum. İsmi, Ordunun Dayanılmaz Ağırlığı, Basının Dayanılmaz Hafifliği…  Olması gerekenden çok ama çok iyi bir dille bahsediyor Sn. Dağlar. İki konu üzerine yoğunlaşmış ve ben de öyle yapacağım.

Demokrasi-Özgürlükler Alanı ve Sivil Toplum Gücü…

Şimdi –yapıtın içeriğinden de yararlanarak- bazı olan ve olması gerekenleri karşılaştıralım. Darbelere, askeri vesayetlerin önünü açan en büyük iki nedeni irdelemek adına...

Olan; Ülkemizde uzun, çok uzun yıllardır sistemin göbeğine oturmuş İslami-Sağ geleneği ne yazık ki halkların politika yapma hak ve görevini elinden almıştır. Oysa, özellikle Batı toplumlarında toplum sorunlarıyla ilgilenmek, ulusal ve uluslararası anlamda kamusal meselelere kafa yormak her yurttaşın doğal bir ihtiyacı ve geleceğinin teminatıdır. Ülkemizde demokrasi ve özgürlük alanı daralmış, bu alana daha az fikriyat sığar olmuş ve kişiler maalesef ‘’birey’’ olma yolunda epey negatif yol almışlardır. Hukuk, basın vb. alanlar üzerinde, artarak süre gelen baskı rejimi uygulanarak, askeri bir sistem vücut bulmaktadır.

Olması gereken; (Ordunun Dayanılmaz Ağırlığı, Basının Dayanılmaz Hafifliği Kitabı Sf:11-12) ‘’Özgürlükçü demokrasi, kamusal çıkarlara ilişkin bütün sorunları, yine kamunun gözleri önünde her yönüyle tartışılmasını, toplumsal yarar açısından gerekli görür ve bu çatışmayla en doğrunun ortaya çıkacağı inancına dayanır. Özgürlükçü demokrasilerde devlet mekanizmasını elinde bulunduranların, toplumsal ve siyasal güçler tarafından sürekli denetlenmesiyle sağlıklı bir düzenin kurulabileceğine inanılır. (Örneğin basın açısından düşüneceksek) Alman Federal Anayasa Mahkemesi’nin bir kararında da belirtildiği gibi: ‘’Özgür, devlet gücü tarafından güdülmeyen ve sansüre tabi olmayan bir basın, özgürlükçü devletin temel öğesidir.’’

Olan; Her yıl sayıları iyiden iyiye azalan ‘’aydın’’ sınıfına tabi insan sayısı, maalesef sivil toplum gücünün öne çıkması ve kayda değer bir etki yaratması olanağını engellemektedir. Resmileştirme, askerileştirme ve makine yaratma konusunda devlet kurumu elinden geleni yapıyor ve sivil toplum buna seyirci kalıyorsa, özgürlükçü demokrasi hamurunun mayası henüz o ülke sınırlarında oluşmamış, oluşamamış demektir. Ülkemizde, askeri vesayet bitirilmeye çalışılırken hemen akabinde sivil vesayetin başlatılması, her dönem bir korku hegomonyası oluşturmaya çalışılmasının en belirgin emaresidir.

Olması gereken; (Ordunun Dayanılmaz Ağırlığı, Basının Dayanılmaz Hafifliği Kitabı Sf:21-22)  ‘’Sivil toplum, gerçekte özgürlüklerin insanlar için bütün uygulanabilirlikleriyle var oldukları toplumdur. Sivil toplumu kendi sürerlilikleri içindeki yatay ve dikey geçişleriyle yaratan düzendir, onun bağrındaki tarihsel güç ilişkileridir. Çağdaş siyasal bilimler kuramına göre, modern devleti geleneksel devletten ayıran özellik, bir toplumda halkın siyasete katılma ve siyasetten etkilenişinin artmış olmasıdır. Bir toplum ne zaman kurtarıcıya ihtiyaç duymuş, hele hele üstyapı kurumlarından birinin içinden yanılsamaya dayalı, propagandayla parlatılan kahraman görünümlü kişilere bel bağlamışsa, o ülke rejimi en hafif deyimiyle yarı diktatörlüğe meyil duyuyor denilebilir. Sivil toplum, örgütlü toplumdur. Onun kahramanlara ihtiyacı yoktur. Oksijeni bilgi ve düşüncenin serbestçe dolaşımıdır.(Fikir hürriyeti)

Sivil toplum gücü gelişmiş bir ülkede, müttefiki özgürlükçü demokrasinin de gereği olarak kurtarıcıya, ordu müdahalesine çanak tutulmaz, ihtiyaç duyulmaz.

Türkiye’de askeri vesayet geleneği nedenlerinin baş mimarı olarak gördüğüm iki sebep bunlardı. Demokratik-Özgürlükçü bir ortam olmayışı ve Sivil toplumun sıfır gücü korkarım ki bizi daha çok askeri vesayetlere taşıyacak, çemberimizi daraltacaktır…

Gökhan YILMAZ

iletisim@politikadergisi.com