Yazar Bloğuna Ekle:
Yazarlar Bloğunda Görünmesin
Bilenler bilir, ilköğretimdeki mavi önlük "mavi" olmadan önce "siyah" ve "beyaz yaka" idi...
Yakalar kolalı olur, insanın boynunu kesecek gibi sert dururdu, siyah önlük üzerinde…
Okullar dağılırken tepeden bakarsanız, küçük yarasalar yuvalarından çıkmış gibi hissederdiniz...
Neden peki bu siyah önlük ve beyaz kolalı yaka? Nereden çıkmıştı bu tür önlük?
Bakınız nerden?
Ortaçağ Avrupa'sında (İtalya'da da) Cizvit Papazları'nın açtığı okullar var. Bunlar cizvit papazı yetiştiren okullar. Elbet, bu Cizvit papazlarının açtığı okullar dışında diğer okullar da.
Cizvit Papazları düşünüyor... Bizim öğrencilerimiz, diğer öğrencilerden ilk bakışta ayrılmalı bunun için onlara "Siyah Önlük ve Beyaz Yaka" giydirip taktıralım, diyorlar ve bundan sonra Cizvit okulları öğrencileri böylesi önlük giyiyorlar.
İlginç olan şu:
Peki nasıl oluyor da yüzyıllar öncesi Hıristiyan Cizvit okullarının forması; yüzyıllar sonra Müslüman bir Türkiye Cumhuriyeti okullarının forması oluyordu?
Ne yalan söyleyeyim üzerinde çok araştırma yapmadım da Cizvit formasının neden seçildiğini değil de neden okullarımızda "Forma" giyilmesi gerektiğini açıklayan İnönü eğitimi mantığını az çok biliyorum.
Biz "Sınıfsız, imtiyazsız bölünmez bir toplumduk ya”, okullarımızda bir "önlük" bir "forma" birlikteliği olmazsa herkes kafasına göre giyinecek, zengin öğrenciler ile pek iyi giyinemeyen fakir öğrenciler arasındaki fark ortaya çıkacak; böylece "sınıfsız" toplum olmamız zedelenecekti.
Okullarımızda öğrencilerimize "önlük" ya da "forma" giydirmemizin açıklaması 30'lu yıllarda buydu...
Ama neden bir Cizvit okulu önlüğü seçilmişti?
Bunu ancak şöyle yorumlayabilirim:
1930'lu yıllar, Avrupa'da faşizmin yükseldiği yıllar... Almanya'da Hitler; İtalya'da Mussoluni dünyayı belalı bir savaşa sürüklemek üzereler. Bizde İnönü ve şürekası da Almanya ve Hitler'e yakın duruyorlar. Hatta İnönü bir grup milletvekilini İtalya'ya yollayıp onların devlet yönetimini tespit etmelerini istiyor. Sonra da meclis üstünde bir kurum kurarak meclisten çıkan yasaları denetleyecek bir yasa çıkarmak isterken, ATATÜRK tarafından başbakanlık görevinden alınıyor ve Atatürk'ün son başbakanı olacak Celal Bayar başbakan yapılıyor... Hatta İnönü'nün bu tavrından dolayı, Atatürk; İsmet İnönü'ye küs ölüyor...
İşte bu ortam içinde İnönü milli eğitim bakanlığı içindekilerden biri ya da birkaçı bir İtalyan Cizvit papaz okulu giysisini okullarımıza "önlük" diye önermiş olabilir.
"Siyah" bilindiği gibi İtalyan faşizminin rengiydi...
Sonradan bu siyah önlük, okullarımızda maviye (az biraz turkuaza) (son Avrupa Şampiyonasında Milli Futbol takımımız da turkuaz renk tercih etmişti) döndü...
İşte mazisi bu olan önlüğü bakanlık arada bir kaldıracağım diyor da nedense bir türlü beceremiyor.
Neden acaba?
ufuk.kesici@politikadergisi.com
Yorumlar
Siyah Onluk, Siyah takim elbise
Mecliste niye Turkuaz takim elbise giymiyorlar o zaman?
Beyaz yakali gomlek ve siyah ceketten daha klasik bir sey var mi?
Bizim zamanimizda onluklerler haftada bir kere yikanirdi, siyah kir gostermezdi fazla.
Ataturk'un Inonu'ye kus olmasinin ilkokul onlugunun rengi uzerine etkisinden once, daha pratik sebeplere bakmak gerekli.