Yerel Yönetimlere Özerklik Ülkeyi Böler mi?

CHP Genel Başkanı, Hakkâri’de Yerel Yönetimlere Özerklik vaadi kamuoyunda Kürt Sorununa dair AKP’den rol çalma olarak yorumlandı. Ulusalcı kesimde ise, PKK ve BDP’nin söylemleriyle CHP’nin politikaları kesişiyor düşüncesiyle ülke bölünebilir endişelerine sebep oldu.

Öncelikle şunu söylemekte fayda var. Bugün, PKK ve BDP’nin istediği Demokratik Özerklik, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde, Avrupa Birliği’nin Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’ndan daha ileri bir statüdür. Ancak, PKK örgütü tamamen bitirilmedikten, orada ki vatandaşları tehditleriyle baskı unsuru olmaktan çıkarılmadıkça atacağınız her demokratik adım ülkenin bölünmesine yönelik bir adım olmaktan öteye gitmeyecektir. Bunun en güzel kanıtı da AKP’nin başlattığı Kürt açılımı sonucunda gelinen noktadır!

Avrupa Konseyi’nin 80’li yıllarda "Yerel idarelerin güçlendirilmesi, özerkliklerinin savunulması, yerinden yönetim ve demokrasi ilkelerine dayanan bir Avrupa'nın kurulmasının temel koşuludur" anlayışıyla kabul ettiği ‘Özerklik Şartı’nı, aslında biz de Türkiye olarak 1991’de kabul etmiş, 1992’de onaylamış, 1993’te de yürürlüğe sokmuşuz. Fakat 9 maddesine çekince koyarak! Kemal Kılıçdaroğlu işte bu çekinceleri kaldırıp o maddeleri de kabul edeceğini söylüyordu.

Şunu da hatırlatmakta fayda var; Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler arasında, bu Özerklik Şartı’nı onaylamayan, bazı maddelerine çekinceler koyan başka ülkelerde var. Mesela, Belçika ve Fransa, İngiltere, İrlanda, İsviçre, Romanya, Slovakya, San Marino, Slovenya, Çek Cumhuriyeti onaylamamış, İspanya, Avusturya, Macaristan, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi, Hollanda ve Malta bazı maddelerine Türkiye gibi çekinceler koymuştur. Yani bu tablo, Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın demokratik bir yönetim oluşturulmasına katkısı tartışılabileceği gibi her ülkenin kendi sosyal, kültürel ve etnik yapısına göre kabul edilebileceği ve uyarlanabileceği gerçeğini ortaya koymaktadır.

Ülkemizin bir bölgesinin tamamen bir etnik kökenle özdeşleştirildiği bir sosyo-politik coğrafyada, hükümetlerin aldıkları kararları yerel yönetimlerin onayı olmadan hayata geçiremeyeceği, yerel yönetimlerin uluslararası mahkemelere başvurarak Türkiye hakkında dava açmasına izin verilmesi gibi maddeler üzerinde çekincelerin kaldırılması ve Yeni Anayasa’da yapılacak vatandaşlık tanımındaki, özellikle CHP’nin de 66. maddenin(Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.) kaldırılmasında sakınca görmediği değişikliklerle birlikte Yerel Yönetimlere Özerklik Şartı’nın doğuracağı sonuçları tahmin etmek güç değil!

Belki de o endişeleri ve tahminleri ortadan kaldıracak Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nın 3. ve 4. maddesinde ki Özerk yerel yönetim kavramı yerel makamların yetkilerini ve sorumluluklarını tanımlarken ‘kanunlarla belirlenen sınırlar çerçevesinde’ vurgusu en önemli nokta olurken, yapılacak yeni Anayasa’nın da önemini kat be kat arttırmaktadır. Ayrıca yerel yönetim sınırlarının nasıl belirleneceği ve değiştirileceği gibi durumların referandum yoluyla karara bağlanması gerektiği şartı da çok önemlidir. Bu yüzden etnik ve kültürel farklılıkların batıda ki gibi ortak paydalar, unsurlar yaratmadığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ki Kürt nüfusuna endeksli bir yerel yönetim sınırı belirlenmesi kaçınılmaz bir sonuç olacaktır!

Sonuç olarak Özerklik Şartı’nı onaylamayan, çeşitli maddelerine çekinceler koyan ülkelerin sosyal kültürel, ekonomik ve etnik yapılarının, jeopolitik konumlarının bizden daha fazla sorunlu olmadığını, Ahmet Türk’ün ‘gençler de artık duygusal kopuş başladı’ açıklamasını, Kuzey Irak’ta bir Kürt Devleti’ne doğru atılan adımları ve o coğrafyanın gerçeklerini dikkate aldığımızda; Avrupa Konseyi’nin hazırladığı Yerel Yönetimlere Özerklik Şartı’nı tüm maddeleriyle onaylamamız ve yürürlüğe sokmamız, PKK terör örgütü ve tehdidi de var olduğu sürece bölünmeyi oluşturacak koşullara katkı yapmaktan başka bir şey sağlamayacaktır!

oguzkemal.ozkan@politikadergisi.com