Bir Farkındalık İzi Olarak; ORUÇ

Dikkat ettiniz  mi? Ramazan ‘da oruç tutanların sayısı dini hassasiyeti diğer ibadetlerde az olan insanları da kapsayacak şekilde büyük bir sayıya ulaşıyor.Normal yaşamında pek de dini bir hassasiyeti olmayan birçok insan ramazan’da azımsanmayacak bir hırsla oruç tutuyor.Bir vejetaryanın,doktor tavsiyesi  olarak ve  kendini zorlayarak bir et çeşidini yemesi gibi bir şey .Ama hayır,hayır içinde insanın olduğu hiçbir yaşayış bu kadar kolay açıklanamaz.

Bunun sosyoloji  ve psikoloji de bir karşılığı olmalı belki de.

İnsanlar kapalı toplumlarda içinde bulunduğu topluluğa uyma dürtüsüyle büyür.Ama ülkemizin bu yolda biraz ilerlediğini ve artık bireyin kendini toplumdan ayırarak yaşamını ikame ettirdiğini ,modern yüzyıl çerçevesinde söyleyebiliriz.Bu da insanımızın oruca gösterdiği hassasiyetin topluma uyma dürtüsünden kaynaklanmadığının göstergesidir.Çünkü toplumun orta -üst tabakasından ve az çok bir birikimi olan insanlarımız ,paragrafımızda bahis olan.

Peki nedir orucun daha çok benimsenmesinin nedeni?

Basit... İnsanların orucu anlaması ve oruçta beşeri bir anlam bulması.Oruç  en çok bu yüzyılda anlam bulacak bir ibadettir.Çünkü en fazla ezen ve ezilenin olduğu çağ tam da bu acımasız sistemin kalıplaştığı çağdır.Turgut Uyarın dediği gibi ,”Açlık çoğunluktadır.” Yüzyılın koşuşturmasından islamı anlamaya çalışacak kadar vakti bulamayanların,zahmete gerek olmayacak şekilde anlayabildiği bir ibadettir ,oruç.Çünkü bunu görmemek için ancak gözünü kapatarak yürümesi gerekir sokakta .Açlık heryerdedir,açlık oyun parklarında,açlık nefsimizde ,açlık güzelce doyduğumuz heryerdedir. Oğuz Atay’ın Tehlikeli Oyunlar’ında geçen ,"Düşünceler  insanin canını acıtmıyor, biraz sersemletiyor o kadar. Şiddet degil, süreklilik insani yıkıyor."cümlesinden de diyebiliriz ki; Bir şeyi fiziksel ve psikolojik olarak bizi yıprattığı zaman ancak anlayabiliriz,bu dünyada. Ama tabiî ki bu oruç tutma kararı verildikten sonra ki aşama.Bundan daha önemlisi bu kararı vermektir.O da ancak oruçtan kendi adımıza bir anlam çıkardığımız da olur.

Burada ki esas soru şuydu,diğer ibadetler neden oruç kadar yapılamıyor?

Zor... Evet ,bunu söylemesi zor ama anlayamadığımızdan .Peki nasıl ?Her şey belli,işte Kur’an da yazıyor ya. İşte cami de öğrettiler ya, Kuran okuyun ,namaz kılın, fitre verin, hacca gidin ve ilk önce kelime-i şahadet... Evet bu,en basiti de bu. Maalesef ,Türkiye’de ki eğitim sistemi gibi din eğitimi de - eğer veli bir insanın yanında yetişmediyseniz – ezbere dayanıyor.İnsanlar Kuran’ın Arapça lafzını öğreniyor.Türkçe mealini okuyor.Hatta zamanı ve derdi olan tefsirleri bile okuyor ,ne güzel değil mi? Sorun Kur’anın Türkçe olmamasıyla alakası olmayan bir paradoks.Kur’an yaşayan bir kitaptır.Bu nedenle indirildiği zaman insanlara anlattığı şeyler o zaman ki çağın yaşayış tarzına hitap eder,21. Yüzyılda okunduğu zaman ise bu çağın insanlarına hitap etmelidir.Mesela”La ilahe illallah “ lafız itibariyle-Allahtan başka ilah yoktur- anlamına gelmekte .Ama bu bize ne anlatıyor.Yani çok tanrılı dinler aleyhine bir şey olduğu sanılabilir belki.Ama bu değil,yeryüzünde tahakküm yapan her şeyi reddetmek anlamı taşır. Bu para olabilir, iktidar olabilir, patron olabilir. Size tanrı gibi davranmaya çalışan her şey olabilir, 21.yy okumasıyla. Pek tabi bu anlam çıkarma işini tefsircilerimiz yapıyor. Ama bunu her insanın yapması lazım bu çağda ,hayatın içinde yapmalıyız bu tefsirleri. Çünkü vaktimiz yok, mesai saatleri, okul, bağlama, gitar kursları falan yani her şey belli. En başta ki soru da buna mütevellit bir cevap buluyor. Namaz kılmaya, Kur’an okumaya  gündelik yaşam içinde insani bir boyut katamadığımız zaman bu ibadetlerin anlamına ve şevkine asla ulaşamayız bunları yapsak bile ancak geçici hislerimize tatmin boyutunda kalacaktır. Ki modern insan da bunun farkında ancak ve ancak modern insan topa girecek vakti ve psikolojiyi bulamıyor .Tek sorun da bu!                   

Ahmet YÖRÜK

iletisim@politikadergisi.com