Müzakereler sürerken, Güney Kıbrıs’taki Rum halkını neredeyse ikibin yıldır koyu bir dini baskı altına tutmayı başarmış Rum Ortodoks Kilisesinin başı II. Hrisostomos’un birkaç gün evvel uluslararası karşılaşma yapan bir Türk takımına karşı yapılan ırkçı Rum saldırısı sonrası söyledikleri, kilisenin gerçek yüzünü ve siyasetçilerinin de akıllarındaki “Kıbrıs Sorununun Çözümü”nün ne olduğunu ortaya koyuyor.
İster sade bir vatandaş olsun, isterse de siyasi, hiçbir Kıbrıslı Rum’un Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesinin söylediklerinin dışına çıkması, manevi dünya beklentilerinden dolayı olanaksızdır.
Başpiskopos’un elinde hala daha “Seni, dini tören yapmadan gömeriz” silahı bulunmaktadır. İnançlarına göre dini tören yapılmadan gömülen bir kişi artık Hıristiyan değildir ve Allah’ın huzurunda da Hıristiyan olarak çıkamaz.
Her Ortodoks Rum’un gönlünde “İyi Bir Hıristiyan” olarak gömülmek vardır ve dini törensiz gömülecek olan bir kişinin de aklında, bırakın “Kötü bir Hıristiyan” olarak gömülmeyi ki buna da razıdır, Hıristiyanlıktan atılmış bir kişi olarak öbür dünyaya gideceği ve cennete giremeyeceği korkusu, yaşamı boyunca kilisenin istekleri dışına çıkmamaya kendisini zorlar, adeta mecbur eder.
Bu nedenle de kim olduğuna ve makamına bakılmaksızın hiçbir Kıbrıslı Rum, Kilisenin istekleri ve görüşleri dışına çıkamaz. Çıkarsa manevi dünyada başına ne geleceği, daha vaftiz olduğu birkaç günlük yaşından, ölene dek kendisine binlerce kez kilisede söylenir ve “Kiliseye kayıtsız koşulsuz itaat etmesi” yönünde de beyni iyice yıkanır.
19 Aralık Pazar günü Kıbrıs’ın güneyinde yer alan I. Hrisostomos’u anma töreninde Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu II. Hrisostomos, Rum tarafında aşırı ve ırkçı olarak nitelendirilen, Kıbrıslı Türklere ve yabancılara saldırı faaliyetleri ve yabancı düşmanlığıyla kendini gösteren ELAM’ın yani “Ulusal Halk Cephesi”nin çoğu görüşünün kendisini ifade ettiğini açıklamışsa, bilin ki öyledir.
Gerçek adı “Hēródotos Dēmētríou” olan Rum Ortodoks Kilisesinin başı, Başpiskopos seçilince ruhani adını I. Hrisostomos’tan almayı, onun adını devam ettirmeyi ve onun ruhunu kendisinde yaşatmayı tercih etti. Nihayetinde ülküleri tamamen aynıydı.
15 Mayıs 1919’da Yunan ordusu İzmir’e çıktığı vakit, İzmir Metropoliti olan I. Hrisosotomos etekleri uçuşarak gelir ve ordu komutanının önünde diz çöker, çizmesini öper, önce kendisini, sonra da Yunan ordunu kutsar ve askerlere hitaben o meşhur vaazını verir:
“Evlatlarım, Elen çocukları. Bugün, İsa’nın en büyük mucizesini göstermiş oluyorsunuz. Bu uğurda, ne kadar Türk kanı döküp içerseniz, o kadar sevaba girmiş olacaksınız. Ben de bir bardak Türk kanı içmekle, onlara olan kin ve nefretimi teskin etmiş olacağım. Bütün azizler arkanızda. Hadi buyurun”.
Bu vaazdan sonra Yunan ordusu Batı Anadolu’da kıyıma başladı ve öldürmediği Türk, yakmadığı köy bırakmadı. Daha başka yaptıkları insanlık dışı davranışlar da var ama onları yazmak istemiyorum.
9 Eylül 1922’de Türk ordusu İzmir’e girince, İzmir Halkı I. Hrisosotomos’a yaptıklarının bedelini çok ağır ödetti ve kendisini linç etti, metropoliti olduğu Ayios Fotini kilisesini de temellerine kadar yıktı.
İzmir yenilgisinden sonra Yunanistan’ın başkenti Atina’nın kuzeyinde oluşturulan Nea Smyrna (Yeni İzmir) semtinde bu kilisenin birebir kopyasını inşa etti Yunanlılar ve hem adını Ayios Fotini koydular hem de önüne, kitabesinde “İzmir Şehidi” yazan I. Hrisosotomos’un heykelini diktiler.
İşte adamızın güney kesiminde yaşayan Kıbrıslı Rumların ruhani lideri Hēródotos Dēmētríou, I. Hrisostomos’un ruhunu ve felsefesini Kıbrıs’ta da yaşatmak için II. Hrisostomos adını aldı.
Pazar günü Metropolit I.Hrisostomos'u anma töreninin ardından yaptığı açıklamada Başpiskopos II. Hrisostomos, Kıbrıs'ta amaçlarının Helenizm'in devam etmesini sağlamak olduğunu söyleyerek gerek kendisinin, gerek Rum halkının gerekse de Rum siyasilerinin akıllarında olanı açıkladı.
Boşuna değil 1968’den beridir adaya barış getirmek için müzakereler sürüyor ama bir arpa boyu yol alınmış değil.
Rumlara göre ya adanın tüm Helen olacak, ya da Helen olacak. Aksi kabul edilemez.
Prof. Dr. Ata ATUN
Yorumlar