Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Standart & Poor’s (S&P) şirketinin, Güney Kıbrıs’ın uzun vadeli kredi notunu “A”dan “A-”ye düşürmesi yeni bir gelişme ve Rum tarafının ekonomisinin iyiye gitmediğinin yeni bir işareti.Hatta işaretten de öte, tam bir uyarı.
Kıbrıs Rum tarafında ekonomi son bir yıldır bayağı kötüye gidiyor.
Rum ekonomisindeki en derin yaralardan biri de ticari denge açığı.
Tüketimdeki düşüş nedeniyle hem ihracat hem de ithalat bayağı gerilemiş.
Ticari denge açığının, hem ticari denge açığı hem de bütçe açığı yani “çifte açık” olması nedeni ile sağlıklı bir şekilde finanse edilemediğinden ortaya korkunç bir dengesizlik çıkmış durumda.
Güney Kıbrıs’ın, banka sistemini kurtarabilecek kaynaklar bulamaması ve Yunanistan’ın da yardım yapamayacak denli mali bir batak içinde olması ekonomik krizi tetiklemiş durumda.
AB’nin bazı ülkelerinde işler pek de iyi gitmiyor.
Önce Yunanistan ve İrlanda ekonomik batağa doğru gitmeye başladı. Onları Portekiz takip etti.
Portekiz’in devlet tahvillerini hiçbir banka almıyor. Kısacası Portekiz devlet iflası yaşıyor günümüzde ve açıkça battı.
Avrupa Merkez Bankasının Portekiz’e yaptığı yardımlar şimdilik Portekiz’i ayakta tutuyor ama bu yapay desteğin nereye kadar gideceği hiçte belli değil.
Avrupa Birliği, Euro bölgesinin mali istikrarını güvence altına alabilmek için Portekiz’e 60 ile 80 milyar Euro arası bir para yardımı yapmak zorunda kalacak.
Bu miktar Türkiye Cumhuriyeti’nin son 37 yılda KKTC’ye yaptığı yardımın ve alt yapı harcamalarının toplamının neredeyse 5.5 misli.
AB’nin Yunanistan’ın iflas etmemesi için yaptığı mali yardım şimdilik 110 Milyar Euro, İrlanda’nın iflas etmemesi için de yaptığı mali yardım şimdilik 80 Milyar Euro.
AB’nin yaptığı bu mali yardımların toplam tutarı Türkiye Cumhuriyeti’nin son 37 yılda KKTC’ye yaptığı yardımın ve alt yapı harcamalarının toplamının neredeyse 18 katı.
Bu grubun hemen arkasından gelen İspanya’da ise emlak piyasası çökmüş durumda. İşsizlik oranı yüzde 20 düzeyinde ve kamu borçlanması ise olması gerekenin çok üstünde.
İspanyol sanayisinin rekabet gücü zayıf ve verimliliği de çok düşük.
Tüm veriler İspanya’nın iflas kuyruğunda dördüncü olduğunu gösterirken, Kıbrıs Rum tarafı ani bir atak yaptı ve dördüncülüğe oturdu.
Rum tarafında ekonomi berbat durumda. İşsizlik oranı yüzde 7.2, Bütçe açığı 381,4 milyon Euro ve kamu alanında çalıştırılan personel sayısı ise 70 bin 429.
Borçtan borç üreterek yapay bir şekilde ertelen Rum kesiminin mali batışı kapıyı çaldı artık.
Sıkıntı o denli büyük ki, Rum Maliye Bakanı Harilaos Stavrakis Merkez Bankası Başkanı Athanasios Orfanidis’i yaptığı açıklamalardan dolayı “vatan hainliği” ile suçlamaya kadar vardırdı işi.
Yunanistan’ın mali bilançolarda AB’yi kandırmasına benzer bir işlemi Rum Maliyesi de aynen yaptığı için Rum Merkez Bankası Başkanı Athanasios Orfanidis dayanamadı ve Maliyeyi basın yolu ile sahtekârlıkla suçladı.
Kıbrıs Rum tarafının iflas etmemesi için AB’nin aynen Yunanistan, İrlanda ve Portekiz’e yaptığı gibi Güney Kıbrıs’a da Mali yardım yapması gerekiyor.
Bu yardımın boyutu da asgari olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin son 37 yılda KKTC’ye yaptığı yardımın ve alt yapı harcamalarının toplamının neredeyse 2 katı.
Üstelik Orfanidis’in Rum tarafındaki önde gelen gazetelerden birisi olan Fileleftheros’a yaptığı açıklamaya göre de Kıbrıs Rum Devlet tahvilleri dünya bankacılık piyasalarında hiç itibar görmüyormuş artık, aynen Portekiz’inki gibi.
Portekiz battı. Sıra anlaşılan Kıbrıs Rum tarafında.
Prof. Dr. Ata ATUN
ata.atun@politikadergisi.com
Yorumlar