TMK'ya Başvuru Hakkı

KKTC Hükümeti Güney Kıbrıs’ta taşınmaz mal bırakan ve KKTC’de karşılığını alamayan Kıbrıs Türklerin de Rumlarla birlikte Taşınmaz Mal Komisyonu’na (TMK) başvurabilmesini sağlayacak bir kapı açmaya çalışıyor. Bu yönde Bakanlar Kurulunda geçen yasa tasarısı KKTC Meclisine sunuldu.

Taşınmaz Mal Komisyonu gerçekte bir Mahkeme statüsünde. 2005'in son günlerinde KKTC Meclisi'nin kabul ettiği 67/2005 sayılı yasa ile kuruldu ve 17 Mart 2006 tarihinde de Rumlara kapılarını açtı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Aralık 2006'da karara vardığı bir davanın içinde Komisyonun geçerliliğini ve yasallılığını kabul etmiştir. Bu nedenle de kararı tartışmasız doğru ve uygulanmak zorundadır. Kıbrıs Rum Hükümeti ya da Rumların Vasilik Yasası uyarınca güneyde kalan Kıbrıs Türk Malları üzerinde kesin söz sahibi olan Rum İçişleri Bakanlığının bile Taşınmaz Mal Komisyonu'nun mal iadesi, takas veya tazminata ilişkin bağlayıcı kararlarına itiraz etmek hakkı da yok. AİHM açıkladığı kararında Taşınmaz Mal Komisyonu'nun hak sahibi Kıbrıslı Rumlara ödeme yapabileceğine, takas kararı alabileceğine veya da söz konusu taşınmazın iadesine karar verebileceğine hükmetmiştir.

Böylesi güçlü, kararı karar ve yasal bir kuruluş Mal Tazmin Komisyonu.

Değerlendirmeye aldığı taşınmaz malların ise koşulu var. Bu taşınmazların KKTC sınırları içinde bulunması ve KTFD'nin ilan tarihinde de terk edilmiş olması gerekiyor.

 KKTC Hükümetinin büyük ortağı 67/2005 sayılı yasa ile kurulan TMK'nun yetki alanının değiştirmek yoluna gidiyor. Bu değişikliğe göre, taşınmaz mal sorununu halletmek isteyen gerçek kişiler, KKTC Bakanlar Kurulu izni ile takas, satın alım veya tazminat ile mal devri yapabilmesinin kapısı açılıyor.

Bu değişiklik KKTC Meclisi tarafından onaylanırsa, bazı özel kişilere tekil olarak kazanım sağlarken, bazı kişilere de elindeki malı kaybetmesine yol açacak. Bütün olarak ise KKTC'nin müzakere masasındaki gücünü kıracak ve kendi sınırlarımız içinde yeni bir mülkiyet sorunu yaratacak.

Müzakere masasında mülkiyet konusunda elimizdeki en büyük koz, İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca verilen feragatname sayesinde güneyde bırakılan Türk mallarının, bir bütün olarak KKTC devletine ait olması veya da başka bir deyimle tek bir sahiplilik altında 450 bin dönüm toprağın mal sahibinin  KKTC olmasıdır.

Mülkiyet konusunda, yıllardır Global Takas yapılması doğrultusunda yürütülen ve bu doğrultuda da belirlenen stratejinin, bu değişikliğin akıllıca ve uzağı görerek yapılamaması durumunda çok zarar göreceği kesin. KKTC olarak elimizdeki en büyük kozu yitireceğiz ve devletlerarası mal takası yerine Rumların istediği gibi kişiler arası takasa indirgeyeceğiz mülkiyet sorununu.

Dikkatli davranılmaz ise ikinci kaosun da yurt içinde yaşanacağı kesin.

Eğer bu yasa değişikliği içinde takası yapılabilecek taşınmaz mallar listesine, İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca senelerce evvel eşdeğer olarak verilmiş veya da tahsis edilmiş taşınmaz mallar da dahil edilirse, bu malların eski sahibi ile takas anlaşması yapan bir Kıbrıslı Türk, doğal olarak bu taşınmazlardan bir tanesine talip olacaktır.

Bu aşamadan sonra da içinden çıkılamayacak yeni bir sorunla karşı karşıya kalınacaktır. Mahkemelerin kararlarının, Bakanlıkların kararlarına kıyasla üstünlük hakkına sahip olması nedeni ile bu değişiklik sonrasında TMK'nın kişisel olarak mal takasına izin vereceği her taşınmazın yeni sahibi, İskan Bakanlığının yıllar önce tapusunu verdiği kişi değil, TMK'nın uygun gördüğü kişi olacaktır...    

Ata ATUN

ata.atun@politikadergisi.com