Büyük Ermenistan Ülküsü

Yunanlıların, Samsun'dan İskenderun'a kadar çekilecek çizginin batısında kalan bölge ile Türkiye ve Yunanistan'ın etrafındaki tüm adaları, günümüz Makedonya devleti ile Arnavutluk 'u içine alan topraklar üzerinde Bizans Devletini yeniden kurmayı hedefleyen, adına “Megali İdea” dedikleri Büyük Ülkülerinin bir benzeri de Ermenilerde bulunmakta.
 

Adına “Büyük Ermenistan”  veya “Birleşik Ermenistan” dedikleri toprakların bir kısmını Türkiye'nin doğu bölgesi, bir kısmını da şimdiki Ermenistan sınırları içinde yer alan topraklar oluşturmaktadır.

Yaklaşık son 3 yüz yıldır sürdürülen bu iddia ve yaşama geçirilmek istenen bu ülkü, sayıları milyonları bulan yöre insanının kan ve gözyaşının akmasına neden olmuş ve halen de olmakta.
 

Rus Çarı I. Petro'nun 18. yüzyılda ortaya koyduğu sıcak denizlere inme politikası, şekil değiştirmiş olsa da halen daha farklı bir şekilde ve yöntemle devam etmekte.

Rusya Federasyonu'nun 2008 yılında Kuzey Gürcistan'da yer alan Osetya ve Abhazya'yı işgal etmesi ve Kırım Parlamentosunun aldığı katılım kararı ile Ukrayna'nın bir parçası olan Kırım'ı kendi yönetimi altına alması, Rus Çarı I. Petro'nun yüzyıllar önce ortaya attığı sıcak denizlere ulaşma fikrin gerçekleştirilmesi yönündeki adımlardır.
 

Sıra artık Türkiye'den toprak koparmak aşamasına geldi. 8 Haziran 1945 tarihinde Türkiye'den Kars ve Ardahan'ı resmen talep etmek cüretini gösteren dönemin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği yöneticileri şimdi artık hayatta olmasalar bile, kendilerinden sonra iktidara gelenler halen daha Ermenilerin bu taleplerine sıcak bakmakta ve desteklemekteler.

Bu ülkü Ermeni Devrimci Federasyonu - Daşnaksutyun'un 1988 tarihli programı içindeki Hangervanum söylemi madde 10. A ve “Amaç" bölümü A. maddesinde net bir şekil de belirtilmiş durumda.

ARF Programı (1988) içinde yer alan Hangervanum söylemi madde 10. A: "Batı ve Doğu Ermenistan, Ermenistan alanlarını oluşturur" şeklinde.

ARF Programı (1988) içinde yer alan “Amaç” bölümü A. maddesi: "Ermeni Devrimci Federasyonunun Hedefi: A. Özgür, bağımsız ve Birleşik Ermenistan'ı yaratmak. Birleşik Ermenistan sınırları içinde Sevr Antlaşmasında belirtilen topraklara ilaveten Artsakh (Dağlık Karabağ), Javakhk (Gürcistan topraklarında yer alan Samtskhe-Javakheti) ve Nahçıvan bölgesini de içermelidir."

Bu orijinal metnin İngilizcesi: "The goals of the AR Federation are: A. The creation of a Free, Independent and United Armenia. The United Armenia should include inside its borders the Armenian lands by the Sevres Treaty, as well as Artsakh, Javakhk and Nakhichevan provinces."

“Büyük Ermenistan” ya da “Birleşik Ermenistan” adını verdikleri bu ülküleri, tamamı bugünkü Türkiye sınırları içinde yer alan, Ermenice okunuşu "Miatsyal Hayasdan" olan Batı Ermenistan ile şimdiki Ermenistan sınırları içinde yer alan, Ermenice okunuşu "Miatsyal Hayastan" olan Doğu Ermenistan'ı içine alan bölgede "Büyük Ermenistan"ı kurmayı hedeflemektedir.

Ermenilerin Dağlık Karabağ'ı soykırım yaparak işgal etmelerinin kökeninde Doğu Ermenistan sınırları içinde yer alan tüm toprakları Ermenileştirmek ve Ermenice okunuşu "Miatsyal Hayastan" olan Doğu Ermenistan'ı bütün bir parça haline getirmek ülküsü yatmakta.

Şimdi sıra tamamı bu günkü Türkiye sınırları içinde yer alan Batı Ermenistan'ın işgal edilmesine ve ele geçirilmesine gelmiştir.

 I. Dünya savaşında Amerika Birleşik Devletlerinin savaşta müdahil olmak stratejisi doğrultusunda Cumhurbaşkanı Wilson'un seçimlerinde Wilson'a büyük boyutlarda para yardımı yapması nedeni ile 1915 yılında İstanbul'a ABD Büyükelçisi olarak gönderilen Morgenthau'ya ısmarlama yazdırılan "Büyükelçi Morgenthau'nun Hikayesi" adlı kitap ile İngilizlerin Ortadoğu'yu işgal etmek amacı ile Arnold Toynbee'ye yazdırdıkları propaganda amaçlı “Mavi Kitap”, sözde "Ermeni Soykırımı" iddialarının temelini teşkil etmekte.  

20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren dozu gittikçe arttırılan ve Morgentahu ile Toynbee'ye yazdırılan kitaplara dayandırılan sözde Ermeni iddialarını, politika ile tarihi karıştıran bazı ülkelerin popülist politikacıları Meclislerinden geçirdikleri kararlarla yasalaştırdılar.

Bunlara güvenerek iddialarının dozunu arttıran Ermeniler, Batı Ermenistan'ı ele geçirmek yolunda birinci aşama olarak Türkiye'den özür dilemesini talep etmekteler.

Bunun arkasından ikinci aşama olarak 1915 yılında yaşanan yer değiştirmeye yönelik kayba uğranıldığı iddia edilecek servetlerin parasal tazminat talebi gelecektir.

Üçüncü ve son aşamada da, Batı Ermenistan topraklarını kapsayan bölge talep edilecektir.

Ata ATUN

ata.atun@politikadergisi.com